Maart 2015: Kleine speldenprikzwam – Poronia erici Lohmeyer & Benkert

Kleine speldenprikzwam door Hannie Joziasse
In december 2014 bespraken we op deze plek de Grote speldenprikzwam (Poronia punctata, zie aldaar). Eigenlijk was het jammer dat we niet meteen ook verwezen naar zijn kleine broer: de Kleine speldenprikzwam. Sinds Leo Jalink in 1992 er een artikel aan wijdde ('Poronia erici, een kleine soort speldeprikzwam in Nederland', Coolia 35:95-100) is dit paddenstoeltje, geheel volgens zijn verwachting, op vele plekken gevonden. Jalink schreef toen al dat hij vermoedde dat deze soort, die zelfs al in het Nederlands herbarium bleek te zitten (als P. punctata) waarschijnlijk vaak over het hoofd zou worden gezien. Tot dan toe was de Kleine speldenprikzwam voornamelijk bekend van konijnenkeutels uit kustgebieden. Een enkele keer op ander substraat, waaronder geitenmest (Spanje) en kangoeroe en wallaby (Australië). Jalink vermoedde dat paardenmest ook een optie zou kunnen zijn en dat werd nog datzelfde jaar bewaarheid toen Friedjof van den Bergh en Aldert Gutter de soort op paardenkeutels (zie onderste foto) in het begraasde duingebied 'Het Zwanenwater' bij Callantsoog vonden. Weldra was ook de eerste plek in het binnenland ontdekt: in 1994 werd door Ger van Zanen op een zanderige plek in het Spijkbos in Oostelijk Flevoland Poronia erici op konijnenkeutels gevonden. Inmiddels is de soort uit 28 atlasblokken bekend (de vindplaatsen van vóór 1990 betreffen de vindlocaties van het herbariummateriaal dat door Jalink na herdeterminatie in het Nederlandse herbarium werd aangetroffen). En heel recent is de soort in de Hollandse kustduinen ook aangetroffen op schapen- en geitenkeutels.
De Kleine speldenprikzwam onderscheidt zich in het veld van de Grote door zijn afmeting en het aantal speldenprikjes: de witte, vlakke schijf is 2 tot 5 mm (een enkele keer tot 7 mm) groot en heeft 2 tot 20 (-25) prikjes. Microscopisch zijn de sporen duidelijk langer (25-30 µm) en vooral breder (15-18 µm) dan die van de Grote speldenprikzwam (waarvan de sporen gemiddeld 18-20 x 9-10 µm meten).
Tekst: Aldert Gutter, foto's: Hannie Joziasse & Aldert Gutter.
Kleine speldenprikzwam door Hannie Joziasse
Kleine speldenprikzwam door Aldert Gutter

Bekijk ook de paddenstoel van de maand december 2014 over de Grote speldenprikzwam

Zie voor meer informatie over de Kleine speldenprikzwam:





Deze pagina is een onderdeel van www.allesoverpaddenstoelen.nl