Waarschijnlijk de meest gemelde paddenstoel van Nederland is de Geweizwam. Maar steeds in de herfst, als de witte condiënstadia het meest opvallen. Toch rijpt deze paddenstoel pas na de winter en gaat dan in het voorjaar zijn geslachtlijke sporen, de ascosporen, vormen. Dat gebeurt in perithecia, ronde 'kamertjes' in de opgezwollen vruchtlichamen (pas in het voorjaar zwellen de vruchtlichamen op!) met een minuscule opening aan de buitenkant die het paddenstoeltje een ruw uiterlijk geven. Je zou dus kunnen stellen dat de Geweizwam feitelijk geen najaarssoort, maar een voorjaarssoort is! Waarom wordt hij in het voorjaar dan niet (of nauwelijks) gemeld? Waarschijnlijk, omdat de zwarte, rijpe vruchtlichamen niet opvallen in het voorjaarsbos, ergo: in het voorjaar worden rijpe Geweizwammen op bijvoorbeeld Waarneming.nl onder exotische namen gemeld, omdat men denkt dat men iets "nieuws" of "zeldzaams" gevonden heeft en de gewone Geweizwam niet heeft herkend. En hoe kan dat?
Afbeeldingen van rijpe Geweizwammen kunnen niet gevonden worden in de moderne paddenstoelengidsen dus gaat men op internet zoeken (waar ook al geen foto's van rijpe Geweizwammen staan!) en vindt dan plaatjes van exoten (waarvan de juiste determinatie in de meeste gevallen helaas ook nog in twijfel getrokken moet worden...).
De enige Nederlandstalige paddenstoelengids waarin de rijpe Geweizwam staat afgebeeld is Elseviers Paddestoelengids (1974, afbeelding hiernaast), maar wie gebruikt die gids nu nog? Voor andere afbeeldingen moeten we naar de buitenlandse literatuur of terug naar de allereerste afbeelding van Sowerby (Colored Figures of English Fungi, 1797, hieronder overgenomen); helaas geeft C. Rol in het onvolprezen Verkadealbum van Jac. P. Thijsse uit 1929 ook alleen een afbeelding van conidiale stadia van de Geweizwam (eveneens hieronder overgenomen). Daarom een oproep: ga op zoek in het voorjaar naar rijpe Geweizwammen en verwonder je! Denk je toch een andere soort te vinden, laat dit dan microscopisch controleren door een deskundige en gebruik alleen moderne literatuur!
Tekst: Aldert Gutter, foto's: Aldert Gutter, Eline Vis (jong, zonder conidiën) en Jan van Hulst (conidiënstadium).
Afbeeldingen van rijpe Geweizwammen kunnen niet gevonden worden in de moderne paddenstoelengidsen dus gaat men op internet zoeken (waar ook al geen foto's van rijpe Geweizwammen staan!) en vindt dan plaatjes van exoten (waarvan de juiste determinatie in de meeste gevallen helaas ook nog in twijfel getrokken moet worden...).De enige Nederlandstalige paddenstoelengids waarin de rijpe Geweizwam staat afgebeeld is Elseviers Paddestoelengids (1974, afbeelding hiernaast), maar wie gebruikt die gids nu nog? Voor andere afbeeldingen moeten we naar de buitenlandse literatuur of terug naar de allereerste afbeelding van Sowerby (Colored Figures of English Fungi, 1797, hieronder overgenomen); helaas geeft C. Rol in het onvolprezen Verkadealbum van Jac. P. Thijsse uit 1929 ook alleen een afbeelding van conidiale stadia van de Geweizwam (eveneens hieronder overgenomen). Daarom een oproep: ga op zoek in het voorjaar naar rijpe Geweizwammen en verwonder je! Denk je toch een andere soort te vinden, laat dit dan microscopisch controleren door een deskundige en gebruik alleen moderne literatuur!
Tekst: Aldert Gutter, foto's: Aldert Gutter, Eline Vis (jong, zonder conidiën) en Jan van Hulst (conidiënstadium).
Zie voor verspreidingsinformatie over de Geweizwam verder:
