Alles over paddenstoelen
Bronnen
De informatie op deze website is een verzameling van kennis, opgedaan door overdracht binnen de Nederlandse Mycologische Vereniging (NMV). Heel veel van die kennis werd al eerder gepubliceerd in 'Coolia', het verenigingsblad van de NMV. Vele andere publicaties dienden tevens als inspiratiebron, zoals het boek "From another Kingdom. The Amazing World of Fungi", een samenwerkingproject van veertien wetenschappers dat in 2010 werd gepubliceerd door de Royal Botanic Garden te Edinburgh en waarvoor een ook speciale website is ingericht. Uiteraard Worden de nieuwste ontwikkelingen bijgehouden en daarom wordt deze pagina regelmatig uitgebreid met nieuwe bronnen. Let op de jaartallen!

Beknopt overzicht van interessante bronnen
Op deze pagina een beknopt overzicht van werken die om uiteenlopende redenen de moeite waard zijn en waaraan ook, voor zover relevant, informatie en soms ook afbeeldingen (al dan niet door ons bewerkt) zijn ontleend voor deze website. Alle op deze pagina vermelde boeken zijn de moeite waard en in bepaalde gevallen soms onmisbaar!
(voor determinatieliteratuur verwijzen we naar het boekenoverzicht)

Coolia
Coolia (meest recente nummer)

Fungi
21sy Century Guidebook to Fungi. D. Moore, D.R. Robson & A.F.J. Trinci, 2011, 2013.

Introduction to Fungi
Introduction to Fungi. John Webster & Roland W.S. Weber, Third Edition, 2007-2015.

Het leven van paddenstoelen en schimmels
Het leven van paddenstoelen en schimmels. Jens H. Peterson, 2013.

From another Kingdom
From another Kingdom
The Amazing World of Fungi

Royal Botanic Garden Edinburgh 2010

Fungi
Fungi. Roy Watling, 2001.

The Encyclopedia of Mushrooms
The Encyclopedia of Mushrooms. C. Dickinson & J. Lucas, 1979.

Larousse Paddestoelen Encyclopedie
Larousse Paddestoelen Encyclopedie. Claude Moreau, 1980.

Larousse Paddestoelen Encyclopedie
Reader's Digest veldgids voor de natuurliefhebber. Paddestoelen van West- en Midden-Europa, 1982.

Verkade-album Paddenstoelen
Paddenstoelen. Jac. P. Thijsse, 1929.

Paddenstoelenboek
Paddenstoelenboek. Cath. Cool & H.A.A. van der Lek, 1943.

De heilge paddestoel en het kruis
De heilige paddestoel en het kruis. John M. Allegro, 1971.


Paddestoelen zoeken en eten
Paddestoelen zoeken en eten. M. Van der Zee-Kruseman & M. Wittop Koning, 1948.

Mit Pilze Färben
Mit Pilze Färben. Eine Fundgrube für Kunstgewerbler, Pilzsammler und Naturfreunde.
Carla & Erik Sundström, 1984.

Giftpilze
Giftpilze. Ein Handbuch für Apotheker Ärzte und Biologen. Bresinsky & Besl, 1985.

Lichens
Lichens. William Purvis, 2000.

Het systeem van de fungi
Het systeem van de fungi. W. Gams, 1970.

The Powdery mildews of Europe
The Powdery mildews of Europe. Uwe Braun, 1995.

Microfungi on Land Plants
Microfungi on Land Plants. M.B. Ellis & J.P. Ellis, 1998.

Microfungi on Land Plants
Roesten van Nederland. A.J. Termorshuizen & C.A. Swertz, 2011.

Entomopathogenen
Atlas of Entomopathogenic Fungi. R.A. Samson, H.C. Evans & J.-P. Latgé, 1988.

De Nederlandse Myxomyceten
De Nederlandse Myxomyceten. N.E. Nannenga-Bremekamp, 1974.

Atlas van Nederlandse Paddestoelen
Atlas van Nedetlandse paddestoelen, M.M. Nauta & E.C. Vellinga, 1995.

Basisboek Paddenstoelen Basisboek Paddenstoelen
(Nico Dam, Thom kuyper & Marjo Dam, 2006)
Hét handboek voor beginnende mycologen: alle relevante (door veel pentekeningen ondersteunde) terminologie met betrekking tot plaatjeszwammen en boleten wordt helder behandeld en bovendien is het boek voorzien van determinatiesleutels tot de 500 algemeenste soorten op basis van veldkenmerken.

Vliegenzwam, elfembank en andere paddestoelen Vliegenzwam, elfenbank en andere paddestoelen
(Mieke van Tilburg & Hans Adema, 1996)
Dit boekje is speciaal geschreven voor kinderen tot ±13 jaar en behandelt alle relevante (ecologische) basiskennis, die ook voor volwassenen het weten waard is. De illustraties zijn natuurgetrouw en kunnen samen met de uitleg mensen op weg helpen paddenstoelen goed te leren observeren, wat een must is bij gericht en succesvol determineren. Helaas is dit zeer informatieve boek nog maar heel moeilijk te krijgen.

Paddestoelen in de natuur Paddestoelen in de natuur
(B. Mossberg, S. Nilsson & O. Persson, 1978)
Deze twee deeltjes zijn vertaald en bewerkt door een Nederlandse mycoloog en mede daardoor een juweeltje onder de kleinere paddenstoelengidsjes! Jasper Daams, oud voorzitter van de Nederlandse Mycologische Vereniging, vertaalde deze boekjes, die vooral interessant zijn vanwege hun bijzonder fraaie en natuurgetrouwe afbeeldingen en veel extra informatie, waaronder uitleg van de betekenis van de wetenschappelijke namen.

Geillustreerde paddestoelen encyclopedieGeillustreerde paddestoelen encyclopedie
(Gerrit J. Keizer, 1997, 2008)
De twintig eerste bladzijden vormen een vrij brede inleiding tot het paddenstoelenrijk, waaronder ook enkele belangrijke ecologische aspecten. De rest van het boek behandelt ongeveer 750 Nederlandse soorten uit alle groepen. Het boek is een goede instap voor beginners. Het is nog steeds in druk bij Rebo en verkrijgbaar bij alle 'witte boekhandels'.

Paddestoelen in de natuur Modern handboek paddestoelen
(Martin Knoop, 1980)
Een derde deel van dit boek beslaat hoofdstukken met veelzijdige achtergrondinformatie over paddenstoelen, waaronder toepassing in de geneeskunde, vergiftingsverschijnselen, voedingswaarde, kweken en een aantal smakelijke recepten. Ook is er veel aandacht besteed aan hoe paddenstoelen te herkennen. Het boek bevat veel redelijk goede kleurenfoto's en beschrijvingen.

100 Paddestoelen100 Paddestoelen
(Jasper Daams, 1975)
Dit aardige boekje, geschreven door een doorgewinterde Nederlandse mycoloog, is vooral heel leuk om de verhaaltjes die bij de geschilderde afbeeldingen van de paddenstoelen staan: die bevatten zeer veel wetenswaardigheden die met name interessant zijn voor mensen die regelmatig excursies geven. Het boekje staat boordevol anekdotes.
De afbeeldingen in het boekje zijn van Marius Kolvoort en een aantal daarvan is gebruikt op deze website (o.a. boven de menu's).

Het wondere leven der paddenstoelen Het wondere leven der paddenstoelen
(D.J. van der Ven, 1915)
Van der Ven was NMV-lid van het eerste uur. Uit het archief blijkt o.a. dat hij tijdens de jaarvergaderingen enthousiaste lezingen hield. Dat enthousiasme blijkt ook duidelijk uit dit boekje, dat voor die tijd een zeer uitgebreide verhandeling was over alles wat maar met paddenstoelen te maken had. Bovendien is het heel toegankelijk geschreven en menig mycoloog had het daarom in zijn kast staan; nog steeds is dit werkje erg gezocht! Van der Ven behandelt veel wetenschappelijke wetenswaardigheden over schimmels, maar besteedt ook veel aandacht aan de fungilore.

Traktaat van de kampernoeljes, genaamd duivelsbrood Traktaat van de kampernoelje, genaamd duivelsbrood
(Franciscus van Sterbeeck, 1668)
Dit bewerkte en in 2006 heruitgegeven 'Traktaat' werd opgenomen in een Antwerps kookboek uit 1668. Het bestaat uit een uitleg over eetbare en niet-eetbare paddenstoelen, waar en wanneer ze voorkomen, hoe ze eruit zien en wat hun eigenschappen zijn voor de gezondheid. Daarnaast komen diverse bereidingswijzen voor zwammen aan bod en tenslotte volgen enkele remedies, wanneer verkeerde soorten zijn gegeten.

Foliola Fungi en hun toepassingen
(Foliola, jaargang 1992, no 2)
Congresverslag van de Nederlandse Vereniging voor Geneeskruidenonderzoek met bijdragen van diverse deskundigen over de geschiedenis van paddenstoelen in de geneeskunde en de hedendaagse toepassing en bereidingstechnieken, maar ook over paddenstoelenteelt en psychoactieve stoffen in paddenstoelen. Een uniek overzicht.

Godenspijs of duivelsbrood Godenspijs of duivelsbrood
(Ton Lemaire, 1995)
Dit boek vormt een inleiding op de etnomycologie. Deze tak van mycologie wordt door de auteur omschreven als "het onderzoek naar de betekenis van zwammen in cultuur en geschiedenis". Hierbij ligt de nadruk op de rol van de Vliegenzwam. Andere aspecten van de etnomycologie, zoals de culinaire en medicinale betekenis van paddenstoelen, alsmede de rol van andere hallucinogene paddenstoelen als Psilocybes, worden zijdeling aangestipt.
Bevindingen uit Allegro's "De heilige paddestoel en het kruis" worden helaas slechts summier en vooral onvolledig geduid.

Alles over Paddo's Alles over paddo's
(Arno Adelaars, 1997)
Verplicht leesvoer voor iedereen die iets over de geschiedenis en het gebruik van paddo's wil weten. Het boek is gebaseerd op de originele bronnen en op psychologisch, medisch en overig wetenschappelijk onderzoek, maar bijzonder goed leesbaar.

Children and Toxic Fungi Children and Toxic Fungi
(Roy Watling, 1995)
Een essentieel medisch handboek bij paddenstoelenvergiftigingen van kinderen. Kinderen stoppen paddenstoelen uit nieuwsgierigheid in hun mond. Het gaat dus nooit om grote hoeveelheden en alleen om soorten rond het huis of kinderspeelplaatsen. Deze soorten, de symptomen en behandeling worden allemaal beschreven.

Taschenlexikon Taschenlexikon der Pilze Deutschlands
(Jürgen Guhtmann, Christoph Hahn & Rainer Reichel, 2011)
Dit is geen determinatiegids, maar een uniek en compact naslagwerk, waarin de belangrijkste soorten zijn beschreven met aandacht voor alle bekende inhoudstoffen en hun werking. Er is zelfs een register, waarin kan worden opgezocht in welke soorten bepaalde stoffen kunnen worden aangetroffen. De laatste kennis hieromtrent is verwerkt, waaronder ook de vermelding van giftigheid (en beschrijving van de vergiftigingsverschijnselen) van soorten die nauwelijks tien jaar geleden nog als eetbaar te boek stonden en op alle markten werden verkocht! Dit is impliciet een waarschuwing: ga voor de eetbaarheid van paddenstoelen niet af op gerenommeerde, maar oude boeken. De stand van kennis is namelijk sterk veranderd!

Paddenstoelvriendelijk natuurbeheer Paddenstoelvriendelijk natuurbeheer
(P.J. Keizer, 2003)
Dit boek geeft praktische tips voor professionele en particuliere terreinbeheerders die de aanwezigheid van paddenstoelen willen stimuleren. Er worden gemakkelijk uit te voeren maatregelen uitgewerkt voor acht verschillende habitats. Ter ondersteuning wordt beknopte achtergrondinformatie gegeven over oecologie van paddenstoelen, hun verspreiding en hun waarde als indicator. Tevens zijn algemene richtlijnen opgenomen om paddenstoelen te stimuleren. Tenslotte worden twee terreinen besproken waar bij het beheer al bewust rekening met paddenstoelen werd gehouden.

Paddestoelen en natuurbeheer Paddestoelen en natuurbeheer
(Th.W. Kuyper (red.), 1994)
Voor ecologen en natuurbeheerders die meer willen begrijpen van de ecologische betekenis paddenstoelen, behoort dit werkje tot de verplichte stof. Deze Wetenschappelijke Mededeling verscheen n.a.v. het op 20 maart 1993 in Wageningen gehouden symposium "Paddestoelen en natuurbeheer: wat kan de beheerder?", georganiseerd door de Floracommissie en Commissie Paddestoelen en Natuurbehoud van de Nederlandse Mycologische Vereniging.

Veranderingen in de paddestoelenflora Veranderingen in de paddestoelenflora
(E.J.M. Arnolds (red.), 1985)
Voor ecologen die meer willen begrijpen van de ecologische betekenis paddenstoelen, behoort dit werkje tot de verplichte stof. Voor het eerst worden verbanden aangetoond tussen veranderingen in het milieu en veranderingen in de mycoflora: voor het eerst lezen we bijvoorbeeld een verklaring voor het verdwijnen van de Cantharel op veel plaatsen in Europa en dat komt NIET door overmatig plukken!

De verborgen boom De verborgen boom
(Gerrit Jan Keizer, 2012)
In dit boek introduceert bosecoloog Gerrit Jan Keizer het "boomsoorteigen ecosysteem". Er is een zeer nauwe relatie tussen bomen en hun schimmelbegeleiders en een al even fragiel evenwicht dat beide partnergroepen in keven houdt en door moeilijke omstandigheden heen helpt. Dit complexe leven wordt op toegankelijke wijze beschreven.

Mycorrhizaschimmels Mycorrhizaschimmels
(Jaqueline Baar & Wim Ozinga, 2007)
In dit boekje wordt niet alleen het nut van mycorrhizaschimmels uitgelegd, maar alle verschillende vormen van mycorrhiza komen ook duidelijk aan bod. Dan blijkt dat feitelijk alle planten met schimmels (moeten!) samenleven en dat dat met name in bepaalde milieus zelf de enige manier is voor planten om te overleven. Dit heeft consequentie voor de landbouw: als we die willen verduurzamen, kunnen we niet meer om de noodzaak van mycorrhiza's heen.

Naaldbosbrochure Naaldbossen in Nederland (brochure)
(Nederlandse Mycologische Vereniging, 2010)
De NMV heeft deze brochure uitgegeven om te wijzen op het belang van het behoud van onze naaldbossen. Door het zg. "omvormingsbeleid" van natuurbheerders, zijn naaldbossen bedreigde levensgemeenschappen geworden. Alle belangrijke naaldbostypen worden beschreven, met adviezen om ze op een goede manier te beheren.
Deze brochure is te bestellen via de NMV-site.

CBS Course of Mycology CBS Course of Mycology
(W. Gams, H.A. van der Aa,A.J. van der Plaats-Niterink, R.A. Samson & J.A. Stalpers, 1987)
Studenten kunnen aan hun universiteit cursussen mycologie volgen, maar dé plek om werkelijk schimmels te leren begrijpen, is het Centraal Bureau voor Schimmelcultures in Utrecht, waar studenten vanuit de hele wereld en stukje specialisatie kunnen doen. Daarom wordt de cursus regelmatig herschreven, want hier in Utrecht leeft men bij de laatste stand van kennis. Het afgebeelde boek is een alweer wat oudere cursus.

CBS Course of Mycology The Biology of Fungi
(C.T. Ingold, 1970)
Basisstudieboek voor studenten over de bouw en fysiologie van schimmels. Het boek is later nog enkele malen bewerkt en herdrukt; het afgebeelde omslag is van de tweede druk uit 1975.

CBS Course of Mycology Anatomie der Hymenomyceten
(H. Clémençon, 1997)
Als er één studieboek is dat de geheimen van de paddenstoelen onthult, dan is het dit geweldige boek dat in duizenden details beschrijft hoe vruchtlichamen worden gevormd, schimmeldraden zijn opgebouwd, sporen ontstaan, etc., etc., alles rijk geïllustreerd met duidelijke pentekeningen die zijn afgeleid van electronenmicroscopische opnamen: dé histologie van de hymenomyceten, de hymeniumvormende Basidiomyceten.

Overzicht Overzicht van de paddestoelen in Nederland
(E. Arnolds, Th.W. Kuyper, M.E. Noordeloos (red.), 1995, 1999)
Belangrijk overzicht van gegevens over de verspreiding en ecologie van alle op dat moment uit Nederland bekende paddenstoelen, met voor iedere soort literatuurverwijzingen naar beschrijvingen en afbeeldingen.

Paddenstoelenbrochure NMV Paddestoelen (brochure)
(Nederlandse Mycologische Vereniging, 2004)
Deze brochore behandelt in vogelvlucht alles wat men als beginner over paddenstoelen zou moeten weten. Docenten kunnen met deze brochure hun kennis opfrissen en aanvullen. Leerlingen (bovenbouw basisschool, onderbouw voortgezet onderwijs) kunnen uit deze brochure veel relevante basiskennis over paddenstoelen voor hun werkstuk halen.

Je kunt deze bruchures als PDF-bestand gratis downloaden.

Fungi Fungi (brochure)
(Universiteit Gent, 1994)
Korte inleiding tot het lief en leed van paddenstoelen, schimmels, gisten en andere zwammen met voortreffelijk illustraties van Omer van de Kerckhove. De brochure schuwt de vaktermen niet en gaat op verschillende plaatsen nét iets dieper dan de meeste 'gewone' boeken over paddenstoelen.

Dictionary of the Fungi Dictionary of the Fungi
(R.M. Kirk, P.F. Cannon, D.W. Minter & J.A. Stalpers (editors), 2011)
Deze 10e editie bundelt de nieuwste kennis binnen de mycologie met verklaringen van begrippen en taxonomische verwijzingen. Dé standaard voor elke mycologische publicatie en daarom een onmisbaar naslagwerk voor elke mycoloog.

Fungal Families of the World Fungal Families of the World
(P.F. Cannon & P.M. Kirk, 2007)
Van alle 536 thans geldige schimmelfamilies is een korte beschrijving gegeven, aangevuld met ecologische gegevens en enkele kensoorten, alsmede foto's van de meeste van deze soorten. Het boek is een aanvulling bij de Dictionary of the Fungi (zie hierboven): samen geven deze boeken alle up-to-date taxonomische informatie die elke beoroepsmycoloog nodig heeft in het woud van namen.